ସଂଘ ବିଚାରଧାରାର ଜଣେ ମହାନ ଭାଷ୍ୟକାର ଶ୍ରୀ ଦତ୍ତୋପନ୍ତଠେଙ୍ଗଡୀ ଜନ୍ମ ଦିବସ- ୧୦ ନଭେମ୍ବର ୧୯୨୦।
ସଂଘର ଦ୍ୱିତୀୟ ସରସଂଘଚାଳକ ଶ୍ରୀ ଗୁରୁଜୀଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶରେ ଶ୍ରୀ ଠେଙ୍ଗଡୀ ମଜଦୁର କ୍ଷେତ୍ରରେ କାମ କରିବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ଏଥିପାଇଁ ସେ ଆଇଏନଟିୟୁସି ଏବଂ ଶେତକରୀ କାମଗର ଫେଡେରେସନ ଭଳି ସଂଗଠନରେ ଯାଇ କାମ ଶିଖିଥିଲେ । ସେ ସାମ୍ୟବାଦୀ ଚିନ୍ତାଧାରାର ଶୂନ୍ୟତାକୁ ଚିହ୍ନିପାରିଥିଲେ। ତେଣୁ, ସେ ଅଣରାଜନୈତିକ ସଂଗଠନ ଭାରତୀୟ ମଜଦୁର ସଂଘ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ, ଯାହା ଆଜି ଦେଶର ସର୍ବବୃହତ ମଜଦୁର ସଂଗଠନ ଅଟେ ।
ଶ୍ରୀ ଠେଙ୍ଗଡୀ ଙ୍କ ପ୍ରୟାସ ଶ୍ରମିକ ଏବଂ ଶିଳ୍ପ ଜଗତରେ ନୂତନ ସମ୍ପର୍କକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିଥିଲା। କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟମାନଙ୍କ ନାରା ଥିଲା, ‘‘ଚାହେ ଜୋ ମଜବୂରୀ ହୋ, ମାଙ୍ଗ ହମାରୀ ପୂରୀ ହୋ;
ଦୁନିୟା କେ ମଜଦୂରୋ ଏକ ହୋ; କମାନେ ବାଲା ଖାଏଗା।” ମଜଦୁର ସଂଘ ଘୋଷଣା କରିଥିଲା, ‘‘ଦେଶ କେ ହିତ ମେ କରେଙ୍ଗେ କାମ, କାମ କେ ଲେଙ୍ଗେ ପୂରେ ଦାମ; ମଜଦୂରୋ ଦୁନିୟା କୋ ଏକ କରୋ; କମାନେ ବାଲା ଖିଲାଏଗା।’’
ସେ ବିଶ୍ୱର ଅନେକ ଦେଶ ପ୍ରବାସ କରିଥିଲେ। ପ୍ରତ୍ୟେକ ସ୍ଥାନରେ ସେ ମଜଦୁର ଆନ୍ଦୋଳନ ଏବଂ ସେଠାକାର ସାମାଜିକ ପରିସ୍ଥିତି ଉପରେ ଅଧ୍ୟୟନ କରିଥିଲେ। ଏହି କାରଣରୁ, ଚୀନ୍ ଏବଂ ରୁଷ ଭଳି କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ଦେଶ ମଧ୍ୟ ଶ୍ରମିକ ସମସ୍ୟା ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ତାଙ୍କ ସହିତ ପରାମର୍ଶ କରିଥିଲେ। ସେ ଅଖିଳ ଭାରତୀୟ ବିଦ୍ୟାର୍ଥୀ ପରିଷଦ, ସ୍ୱଦେଶୀ ଜାଗରଣ ମଞ୍ଚ, ଭାରତୀୟ କିଷାନ ସଂଘ, ସାମାଜିକ ସମରସତା ମଞ୍ଚ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠାରେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ।
୨୦୦୨ ମସିହାରେ, ସେ ଏନଡିଏ ସରକାର ଦ୍ୱାରା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିବା ପଦ୍ମଭୂଷଣ ପୁରସ୍କାରକୁ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରି କହିଥିଲେ ଯେ ସଂଘର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା, ପୂଜ୍ୟ ଡକ୍ଟର ହେଡଗେୱାର ଏବଂ ଶ୍ରୀ ଗୁରୁଜୀଙ୍କୁ ଯେପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଭାରତ ରତ୍ନ ନ ମିଳିଛି, ସେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସେ କୌଣସି ପୁରସ୍କାର ଗ୍ରହଣ କରିବେ ନାହିଁ। ମଜଦୁର ସଂଘର କାର୍ଯ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବା ସହିତ, ଲୋକମାନେ ପ୍ରାୟତଃ ତାଙ୍କ ପ୍ରଶଂସାରେ ନାରା ଦେଉଥିଲେ। ଫଳସ୍ୱରୂପ, ସେ ଏକ ନିୟମ ପ୍ରଣୟନ କରିଥିଲେ ଯେ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ କେବଳ ଭାରତ ମାତା ଏବଂ ଭାରତୀୟ ମଜଦୁର ସଂଘର ଜୟଘୋଷ କରାଯିବ।
ତାଙ୍କର ଦେହାନ୍ତ୧୪ ଅକ୍ଟୋବର ୨୦୦୪ରେ ହୋଇଥିଲା। ଶ୍ରୀ ଠେଙ୍ଗଡୀ ଜଣେ ବହୁଭାଷୀ ବିଦ୍ୱାନ ଥିଲେ। ସେ ହିନ୍ଦୀରେ ୨୮ଟି, ଇଂରାଜୀରେ ୧୨ଟି ଏବଂ ମରାଠୀରେ ତିନୋଟି ପୁସ୍ତକ ଲେଖିଥିଲେ। ଏଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରମୁଖ ହେଉଛି ଲକ୍ଷ୍ୟ ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟ, ଏକାତ୍ମ ମାନବ ଦର୍ଶନ, ଧ୍ୟେୟପଥ, ବାବାସାହେବ ଭୀମରାଓ ଆମ୍ବେଦକର, ସପ୍ତକ୍ରମ, କାର୍ଯ୍ୟକର୍ତ୍ତା, ଆମର ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ, ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଶ୍ରମିକ ଦିବସ, ନିଜସ୍ୱ ମାନଦଣ୍ଡରେ ସାମ୍ୟବାଦ, ସଙ୍କେତ ରେଖା, ରାଷ୍ଟ୍ର, ଥାର୍ଡ଼ ୱେ, ଇତ୍ୟାଦି।