କେନ୍ଦ୍ର ଅର୍ଥ ଓ କର୍ପୋରେଟ୍ ବ୍ୟାପାର ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ୩ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨୦୨୫ରେ ଆୟୋଜିତ ଜିଏସଟି ପରିଷଦର ୫୬ତମ ବୈଠକରେ, ବ୍ୟବସାୟ ଓ ବାଣିଜ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ର ପାଇଁ ଏକ ସରଳୀକୃତ ଜିଏସଟି ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅନୁମୋଦନ କରାଯାଇଛି। ଏହାର ଅଂଶରୂପ, ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରମୁଖ ଶିଳ୍ପକ୍ଷେତ୍ରରେ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ହାର ହ୍ରାସ କରାଯାଇଛି। ଚମଡା, ଜୋତା, କାଗଜ, ବୟନଶିଳ୍ପ, ହସ୍ତଶିଳ୍ପ, ଖେଳଣା, ପ୍ୟାକେଜିଂ ଓ ଲଜିଷ୍ଟିକ୍ସ ପରି ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ଶିଳ୍ପଗୁଡ଼ିକୁ ଏହି ସଂସ୍କାର ଅଧୀନରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରାଯାଇଛି।
ଅନେକ ସାମଗ୍ରୀରେ ଜିଏସଟି ସ୍ଲାବକୁ ୫% କୁ ହ୍ରାସ କରାଯାଇଥିବା ସହିତ, ପରିବହନ ଓ ଆନୁଷଙ୍ଗିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ହାରଗୁଡ଼ିକୁ ଯୁକ୍ତିସଙ୍ଗତ କରାଯାଇଛି। ଏହି ସଂସ୍କାରଗୁଡ଼ିକର ମୂଳ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି—ଗ୍ରାହକଙ୍କ ଉପରେ ଖର୍ଚ୍ଚଭାର ହ୍ରାସ, ବ୍ୟବସାୟୀଙ୍କ ପାଇଁ ଅନୁପାଳନ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ସହଜ କରିବା ଏବଂ ଭାରତୀୟ ବ୍ୟବସାୟକୁ ଅଧିକ ପ୍ରତିଯୋଗିତାକ୍ଷମ କରିବା।
ଏହି ଜିଏସଟି ସଂସ୍କାର ସଂପର୍କରେ ଆସୋଚାମର ମହାସଚିବ ଶ୍ରୀ ମନୀଷ ସିଂଘଲ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଯେତେବେଳେ ଉପଭୋଗ ବୃଦ୍ଧି ପାଏ, ଏମଏସଏମଇ ସ୍ତରରେ ଉତ୍ପାଦିତ ଅନେକ ସାମଗ୍ରୀର ଚାହିଦା ମଧ୍ୟ ଅଧିକ ହେବ। ଏହା ସେମାନଙ୍କୁ ଲାଭ ଦେବ କାରଣ ସେମାନଙ୍କର ବ୍ୟବସାୟ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ। ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ, ଦୁଇଟି ସ୍ଲାବ୍ ସୃଷ୍ଟି ହେବା ସହିତ, ଏମଏସଏମଇ ଉପରେ ଅନୁପାଳନ ବୋଝ ବହୁତ ହ୍ରାସ ପାଇବ।
କେତେକ ପ୍ରମୁଖ କ୍ଷେତ୍ରରେ ହୋଇଥିବା ଜିଏସଟି ହ୍ରାସ ସଂପର୍କରେ ନିମ୍ନରେ ଦିଆଗଲା ..
ଚମଡ଼ା ଶିଳ୍ପ :
ଚମଡା ଏବଂ ଜୋତା କ୍ଷେତ୍ର ଭାରତରେ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ନିଯୁକ୍ତିଦାତା ଓ ଏହାର ରପ୍ତାନି ଭିତ୍ତି ମଧ୍ୟ ଦୃଢ଼। ଜିଏସଟି ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତକରଣ ନିର୍ମାତାଙ୍କ ଉପରେ ବୋଝ ହ୍ରାସ କରିବ ଏବଂ ଉତ୍ପାଦଗୁଡ଼ିକୁ ଗ୍ରାହକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଅଧିକ ସୁଲଭ କରିବ। ଚାମୋଇସ୍ ଚମଡା, ଚମଡା କିମ୍ବା ଚମଡା ଫାଇବର ଆଧାର ସହିତ କମ୍ପୋଜିସନ୍ ଚମଡା ଏବଂ ଟ୍ୟାନିଂ କିମ୍ବା କ୍ରଷ୍ଟିଂ ପରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଚମଡା ଉପରେ ଜିଏସଟି ୧୨% ରୁ ୫%କୁ ହ୍ରାସ କରାଯାଇଛି। ପ୍ରତି ଯୋଡ଼ା ୨୫୦୦ ଟଙ୍କା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମୂଲ୍ୟର ଜୋତା ଏବେ କେବଳ ୫% ଜିଏସଟି ଆକର୍ଷିତ କରୁଛି, ଯାହା ଗ୍ରାହକମାନଙ୍କୁ ସିଧାସଳଖ ଲାଭ ପ୍ରଦାନ କରିବ ।
ଇ-କମର୍ସ, କାଗଜ ଓ ପ୍ୟାକେଜିଂ :
ପ୍ୟାକିଂ କାଗଜ, କେସ୍, କାର୍ଟନ୍, ବାକ୍ସ (କରେଗେଟେଡ୍ କାଗଜ କିମ୍ବା ଅଣ-କରେଗେଟେଡ୍ କାଗଜ କିମ୍ବା କାଗଜ ବୋର୍ଡର) ଏବଂ କାଗଜ ପଲ୍ପ ମୋଲ୍ଡଡ୍ ଟ୍ରେ ଉପରେ ଏବେ ୫% ଜିଏସଟି ଲାଗୁ ହୋଇଛି, ଯାହା ପ୍ରତି ଅର୍ଡର ପ୍ୟାକେଜିଂ ଏବଂ ପରିବହନ ଖର୍ଚ୍ଚ ହ୍ରାସ କରିବ। ଏହା ଲଜିଷ୍ଟିକ୍ସ ଏବଂ ପ୍ୟାକେଜିଂ ଖର୍ଚ୍ଚ ହ୍ରାସ କରିବ, ଯାହା ଗ୍ରାହକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ସାମଗ୍ରୀକୁ ଅଧିକ ସୁଲଭ କରିଥାଏ। ଏହା ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ ୟୁନିଟଗୁଡ଼ିକୁ ମଧ୍ୟ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ। ଏହା ପ୍ରତି ପରିବହନ ପ୍ୟାକେଜିଂ ଖର୍ଚ୍ଚ ହ୍ରାସ କରିବ ଏବଂ ଇ-କମର୍ସ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ଏବଂ ହୋଲସେଲ୍ ବଜାରରେ ଏମଏସଏମଇ ବିକ୍ରେତାମାନଙ୍କୁ ଲାଭ ଦେବ, ଯେଉଁମାନେ ଗ୍ରାହକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଉନ୍ନତ ମାର୍ଜିନ୍ ଏବଂ ସୁଲଭତା ଲାଭ କରନ୍ତି।
କାଠ ଉତ୍ପାଦ :
କୃଷିଭିତ୍ତିକ ଏବଂ ପରିବେଶ ଅନୁକୂଳ କାଠ ବିକଳ୍ପଗୁଡ଼ିକ ଉପପେ କମ ଜିଏସଟି ଲାଗୁ ହେବ, ଯାହା ସ୍ଥାୟୀ ଉତ୍ପାଦନ ଏବଂ ଏମଏସଏମଇ ପ୍ରତିଯୋଗିତାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବ। ଧାନକୁଣ୍ଡା ତିଆରି ବୋର୍ଡ, ଗ୍ଲାସଫାଇବର ରିଇନଫୋର୍ସଡ୍ ଜିପସମ୍ ବୋର୍ଡ, ସିମେଣ୍ଟ ବଣ୍ଡେଡ୍ ପାର୍ଟିକିଲ୍ ବୋର୍ଡ, ଜୁଟ୍ ପାର୍ଟିକିଲ୍ ବୋର୍ଡ, ବଗାସ୍ ବୋର୍ଡ, ସିସାଲ୍ ଫାଇବର ବୋର୍ଡ, ଇତ୍ୟାଦି ଉପରେ ଜିଏସଟି ୧୨% ରୁ ୫%କୁ ହ୍ରାସ କରାଯାଇଛି। ଏଥିରେ ଭେନିୟରିଂ ପାଇଁ ଚାଦର, ବାଉଁଶ ଫ୍ଲୋରିଂ, ପିପା, ବ୍ୟାରେଲ୍, ଭାଟ୍, କାଠର ଟବ୍ ବି ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ରହିଛି।
ହସ୍ତଶିଳ୍ପ କ୍ଷେତ୍ର :
ହସ୍ତଶିଳ୍ପ କ୍ଷେତ୍ର, ଯାହା କାରିଗର ଏବଂ ରପ୍ତାନି ପାଇଁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ, କର ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତକରଣରୁ ଲାଭ ପାଏ, ପାରମ୍ପରିକ ସାମଗ୍ରୀକୁ ଅଧିକ ସୁଲଭ ଏବଂ ବିଶ୍ୱ ସ୍ତରରେ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ କରିଥାଏ। କାଠ, ପଥର ଏବଂ ଧାତୁରେ ତିଆରି ମୂର୍ତ୍ତି ଉପରେ ଜିଏସଟିକୁ ୧୨% ରୁ ୫% କୁ ହ୍ରାସ କରାଯାଇଛି। ଏହା ଚିତ୍ର, ମୂଳ ଖୋଦନ, ହସ୍ତଶିଳ୍ପ ମହମବତୀ, ଖୋଦିତ କାଠ ଉତ୍ପାଦ, ପାଉଚ୍ ଏବଂ ପର୍ସ ସମେତ ହ୍ୟାଣ୍ଡବ୍ୟାଗ୍, ପଥର କଳା ସାମଗ୍ରୀ, ପଥର ଜଡିତ କାର୍ଯ୍ୟ, ଟେବୁଲ ସାମଗ୍ରୀ ଏବଂ ମାଟି ଏବଂ ଟେରାକୋଟାର ରୋଷେଇ ସାମଗ୍ରୀ ଉପରେ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ। ଏଥିରେ କାଚ ମୂର୍ତ୍ତି, ଲୁହା, ଆଲୁମିନିୟମ, ପିତଳ/ତମ୍ବା ଇତ୍ୟାଦିର କଳା ସାମଗ୍ରୀକୁ ମଧ୍ୟ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ।
ମାଲବାହୀ ଯାନ :
ଟ୍ରକ୍ ଏବଂ ଡେଲିଭରି ଭ୍ୟାନ୍ ଭାରତର ଲଜିଷ୍ଟିକ୍ସର ମେରୁଦଣ୍ଡ । ଏହି କ୍ଷେତ୍ର ଜିଏସଟି ହ୍ରାସରୁ ଉପକୃତ ହେବ ଯାହାକି ପରିବହନ ଖର୍ଚ୍ଚ ଓ ରପ୍ତାନି ଖର୍ଚ୍ଚ ହ୍ରାସ କରିବ । ମାଲବାହୀ ଯାନ ଉପରେ ଜିଏସଟି ୨୮% ରୁ ୧୮% କୁ ହ୍ରାସ କରାଯାଇଛି । ଏହା ଟ୍ରକ୍ ମାଲିକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଗାଡ଼ି କ୍ରୟ ଖର୍ଚ୍ଚ ହ୍ରାସ କରିବ, ପ୍ରତି ଟନ୍-କିମି ମାଲ ପରିବହନ ହାର ହ୍ରାସ କରିବ। ଏହାର ଏକ କାସ୍କେଡିଂ ପ୍ରଭାବ ପଡ଼ିବ। ଏହା କୃଷି ସାମଗ୍ରୀ, ସିମେଣ୍ଟ, ଇସ୍ପାତ, ଏଫଏମସିଜି ଏବଂ ଇ-କମର୍ସ ବିତରଣର ଶସ୍ତା ପରିବହନକୁ ନେଇଯିବ। ଏହା ମୁଦ୍ରାସ୍ଫୀତି ଚାପକୁ ହ୍ରାସ କରିବ।
ଫଳ ପନିପରିବା ଓ ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ :
ଜିଏସଟି ହ୍ରାସ କୃଷି ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ ଶିଳ୍ପଗୁଡ଼ିକୁ ଉପକୃତ କରିବ । ଏହା ଶୀତଳଭଣ୍ଡାରକୁ ପ୍ରେତ୍ସାହନ ଦେବ ଓ ଖାଦ୍ୟ ଅପଚୟ ହ୍ରାସ ପାଇବ । ଅଧିକାଂଶ ଖାଦ୍ୟ ସାମଗ୍ରୀ ଉପରେ ଜିଏସଟି ୫% କିମ୍ବା ଶୂନକୁ ହ୍ରାସ କରିବା ଦ୍ୱାରା ଚାଷୀଙ୍କଠାରୁ କ୍ଷୁଦ୍ର ଓ ମଧ୍ୟମ ଶିଳ୍ପ, ଖୁଚୁରା ବ୍ୟବସାୟୀଙ୍କଠାରୁ ରପ୍ତାନିକାରୀ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମଗ୍ର ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ ମୂଲ୍ୟ ଶୃଙ୍ଖଳା ସୁଦୃଢ଼ ହେବ । ପ୍ରସ୍ତୁତ ଏବଂ ସଂରକ୍ଷିତ ପନିପରିବା, ଫଳ ଏବଂ ବାଦାମ ଉପରେ ୫% (୧୨% ରୁ କମ) ଜିଏସଟି ଲାଗୁ ହୋଇଛି। ଏହା ଶୀତଳ ସଂରକ୍ଷଣ, ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ ଏବଂ ମୂଲ୍ୟ ବୃଦ୍ଧିରେ ନିବେଶକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରିବ ତଥା ଚାଷୀମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କ ଉତ୍ପାଦର ଉତ୍ତମ ମୂଲ୍ୟ ହାସଲ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ ଏବଂ ନଷ୍ଟ ହେଉଥିବା ଜିନିଷର ଅପଚୟ ହ୍ରାସ କରିବ । ଏହା ମଧ୍ୟ ରପ୍ତାନିକୁ ପ୍ରେତ୍ସାହନ ଦେବ ।
ବୟନ ଶିଳ୍ପ :
ଜିଏସଟି ହ୍ରାସ ଦ୍ବାରା ବୟନ ଶିଳ୍ପର ସମଗ୍ର ମୂଲ୍ୟ ଶୃଙ୍ଖଳା ଉପକୃତ ହେବ ଯାହାକି ଚାହିଦା ବୃଦ୍ଧି କରିବ, ଖର୍ଚ୍ଚ ହ୍ରାସ କରିବ ଓ ରପ୍ତାନି ବୃଦ୍ଧି କରିବ । ମାନବ ନିର୍ମିତ ତନ୍ତୁ (ଏମଏମଏଫ) ଜିଏସଟି ୧୮% ରୁ ୫% କୁ ହ୍ରାସ କରାଯାଇଛି। ମାନବ ନିର୍ମିତ ସୂତା ୧୨% ରୁ ୫% କୁ ହ୍ରାସ କରାଯାଇଛି।
ଖେଳନା ଓ କ୍ରୀଡ଼ା ସାମଗ୍ରୀ:
ଶିଶୁ ବିକାଶ ଏବଂ ଏମଏସଏମଇ କ୍ଷେତ୍ର ପାଇଁ ବେଶ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଖେଳଣା ଶିଳ୍ପ ଜିଏସଟି ହ୍ରାସରୁ ଉପକୃତ ହେବ । ଖେଳଣା ଏବଂ କ୍ରୀଡା ସାମଗ୍ରୀ ଉପରେ ଜିଏସଟି ୧୨% ରୁ ୫% କୁ ହ୍ରାସ କରାଯାଇଛି। ଏହା ଖେଳଣାଗୁଡ଼ିକୁ ଅଧିକ ସୁଲଭ କରବ ।
ଉପସଂହାର
ଚମଡା, ଜୋତା, ଇ-କମର୍ସ, ବୟନଶିଳ୍ପ, ହସ୍ତଶିଳ୍ପ, ଖେଳଣା, କୃଷି-ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ ଏବଂ ଲଜିଷ୍ଟିକ୍ସ ଭଳି ଶିଳ୍ପରେ ହାର ହ୍ରାସ କରି ସରକାର ଅନୁପାଳନ ଖର୍ଚ୍ଚ ହ୍ରାସ କରିଛନ୍ତି। ଗ୍ରାହକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ସାମଗ୍ରୀଗୁଡ଼ିକ ସୁଲଭ ହୋଇଛି ଏବଂ କ୍ଷୁଦ୍ର ଓ ମଧ୍ୟମ ଶିଳ୍ପ ପାଇଁ ଲାଭ ଉନ୍ନତ କରିଛନ୍ତି। ଏହି ପଦକ୍ଷେପଗୁଡ଼ିକ କେବଳ ବ୍ୟବସାୟ କରିବାର ଖର୍ଚ୍ଚକୁ ସହଜ କରିବ ନାହିଁ ବରଂ ରପ୍ତାନିକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବ, କାରିଗର ଏବଂ କୃଷକମାନଙ୍କୁ ସମର୍ଥନ କରିବା ଏବଂ ପରିବେଶ ଅନୁକୂଳ ଉତ୍ପାଦନକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବ ।